Pełna lista rekomendacji

Rekomendacje dotyczące cech fizycznych:

R1: Spektrum CdLS obejmuje szereg fenotypów składających się z klasycznego (lub typowego) CdLS i nieklasycznego CdLS, które charakteryzują się kombinacją cech (zobacz Box 1).

R2: Międzynarodowa Grupa ds. Konsensusu CdLS proponuje kryteria konsensusu oparte na obecności kombinacji objawów i cech (zobacz Box 1).
Diagnoza klasycznego CdLS może być potwierdzona, jeśli osiągnięty zostanie wynik 11 punktów, niezależnie od obecności wariantu w genie, o którym wiadomo, że powoduje CdLS.

R3:Obecnie dostępne schematy oceny nasilenia objawów powinny być stosowane ostrożnie, ponieważ nie odzwierciedlają one w wystarczającym stopniu nasilenia objawów odczuwanych przez osoby z CdLS i ich rodziny.

Rekomendacje dotyczące przyczyn zespołu Cornelii de Lange:

R4: Klasyczny CdLS jest zwykle powodowany przez zmiany (mutacje) w NIPBL; jednakże zmiany w jednym z sześciu innych genów - SMC1A, SMC3, RAD21, BRD4, HDAC8 lub ANKRD11 - powinny być również brane pod uwagę, ponieważ mogą prowadzić do podobnego fenotypu.

R5: Mozaicyzm powinien być brany pod uwagę u osób z CdLS, u których wariant genu, o którym wiadomo, że powoduje CdLS, nie może być wykryty w komórkach krwi. W tym przypadku powinny być badane inne tkanki, takie jak fibroblasty (skóra), komórki policzka lub komórki nabłonka pęcherza moczowego z moczu.

R6: Poradnictwo genetyczne powinno być oferowane wszystkim rodzinom, w których członek rodziny choruje na CdLS. Rodziny powinny być poinformowane, że ryzyko nawrotu CdLS różni się w zależności od zaangażowanego genu. W postaciach niesprzężonych z genem X ryzyko nawrotu wynosi 0,89% z powodu mozaicyzmu germinalnego. W CdLS występuje dziedziczenie autosomalne dominujące, co oznacza, że jeśli obecna jest jedna kopia mutacji, u danej osoby wystąpią objawy kliniczne. U osób z rozpoznanym klinicznie CdLS ryzyko powtórnego wystąpienia choroby w rodzinie wynosi 1,5%.

Rekomendacje dotyczące diagnozy:

R7: Jeśli prenatalne badanie ultrasonograficzne (USG) wykryje cechy sugerujące CdLS, należy omówić z rodzicami możliwość przeprowadzenia prenatalnych badań genetycznych.

R8: Jeśli konkretną mutację genetyczną odpowiedzialną za wystąpienie CdLS wykryto już u poprzedniego dziecka lub w poprzedniej ciąży, należy omówić z rodzicami prenatalne badania genetyczne mające zastosowanie w diagnostyce prenatalnej CdLS. Ukierunkowane badania mogą być przeprowadzone z wykorzystaniem DNA pochodzącego z łożyska lub płynu owodniowego.

R9: Jeśli to możliwe, badania genetyczne pierwszego rzutu powinny być wykonywane przy użyciu panelowych testów diagnostycznych w celu zbadania wszystkich genów, o których wiadomo, że powodują CdLS (NIPBL, SMC1A, SMC3, RAD21, BRD4, HDAC8 i ANKRD11). Praktyki danego kraju związane z prawem medycznym, dostępnymi technologiami i ubezpieczeniem mogą wymagać innych testów, takich jak sekwencjonowanie metodą Sangera.

Rekomendacje dotyczące opieki pediatrycznej:

R10: Każde niemowlę i dziecko z CdLS powinno być zbadane pod kątem wad serca i nerek po postawieniu diagnozy.

R11: Rozwój każdego dziecka z CdLS powinien być monitorowany za pomocą siatek centylowych specyficznych dla CdLS.

R12: U każdej osoby z CdLS ze znaczącymi i przedłużającymi się trudnościami w odżywaniu zespół specjalistów powinien rozważyć (tymczasowe) założenie gastrostomii (chirurgicznego dostępu do żołądka przez powłoki brzuszne) jako uzupełnienie karmienia doustnego.

R13: U osób z CdLS, u których występują nawracające infekcje dróg oddechowych, należy wykluczyć refluks i/lub aspirację (wdychanie do dróg oddechowych) ciał obcych.

R14: Podniebienie powinno być dokładnie zbadane po postawieniu diagnozy. W przypadku wystąpienia objawów (podśluzówkowego) rozszczepu podniebienia, wskazane jest skierowanie do specjalisty.

R15: Przegląd stomatologiczny i czyszczenie zębów powinny odbywać się regularnie; może być konieczne dokładniejsze badanie stomatologiczne lub leczenie w znieczuleniu.

R16: Należy ściśle monitorować kamienie milowe rozwoju.

R17: Każde dziecko z CdLS powinno być zaszczepione zgodnie z krajowymi wytycznymi.

R18: Ponieważ ból może łatwo pozostać nierozpoznany u dziecka z CdLS, wszyscy świadczeniodawcy powinni być świadomi różnych przejawów i możliwych źródeł bólu. Zaleca się stosowanie specjalnych narzędzi do oceny bólu.

R19: Konieczna jest regularna obserwacja i ocena każdego dziecka z CdLS dokonana najlepiej przez pediatrę lub genetyka klinicznego doświadczonego w leczeniu osób z CdLS; harmonogramy zależą od lokalnych zaleceń i możliwości.

Rekomendacje dotyczące opieki medycznej u dorosłych:

R20: Należy zaoferować edukację seksualną dostosowaną do poziomu zrozumienia, a leczenie antykoncepcyjne powinno być zgodne z lokalnymi standardami dla populacji ogólnej.

R21: Histerektomia (usunięcie macicy) jest wskazana w przypadku występowania nieprawidłowych, obfitych krwawień miesiączkowych, które nie reagują na leczenie farmakologiczne.

R22: Zaleca się przykładanie szczególnej uwagi do diety i stymulowanie aktywności fizycznej u osoby z CdLS, ponieważ może występować tendencja do otyłości.

R23: Należy regularnie monitorować funkcję nerek u dzieci i dorosłych z CdLS, u których występują wady rozwojowe nerek.

R24: Powiększenie gruczołu krokowego u mężczyzn z CdLS powinno być leczone zgodnie z krajowymi wytycznymi dla populacji ogólnej.

R25: Kobietom z CdLS należy proponować badania przesiewowe w kierunku raka piersi zgodnie z krajowymi wytycznymi dla populacji ogólnej.

R26: U kobiet z CdLS powinna być prowadzona rutynowa diagnostyka ginekologiczna, w tym badania przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy, zgodnie z krajowymi wytycznymi dla populacji ogólnej.

R27: Stosowanie kart medycznych w nagłych wypadkach (emergency card) powinno być rozważone dla każdej osoby z CdLS.

Jakie problemy zdrowotne może napotkać dziecko z CdLS?

R28: Każdy noworodek, u którego podejrzewa się lub potwierdzono występowanie CdLS, powinien zostać poddany dokładnej ocenie pod kątem oznak i objawów typowych dla wad rozwojowych przewodu pokarmowego.

R29: Wystąpienie jakichkolwiek objawów brzusznych u osoby z CdLS, niezależnie od wieku, powinno skłaniać do rozważenia malrotacji jelit.

R30: Ocena obecności malrotacji jelitowej powinna być przedyskutowana i podjęta wspólnie z rodziną, przy zachowaniu równowagi pomiędzy potencjalnym zyskiem zdrowotnym a ryzykiem dla osoby z CdLS.

R31: Zaparcia występują u prawie połowy osób z CdLS i powinny być leczone tak jak w populacji ogólnej.

R32: Należy brać pod uwagę chorobę refluksową przełyku (GERD) u każdej osoby z CdLS, ze względu na jej częstość i dużą zmienność objawów, które obejmują zaburzenia zachowania.

R33: Modyfikacja żywienia i inhibitory pompy protonowej (IPP) są lekami pierwszego rzutu w leczeniu GERD. Leki antyrefluksowe muszą być stosowane w maksymalnych dawkach. Interwencje chirurgiczne w przypadku GERD powinny być zarezerwowane dla tych osób z CdLS, u których leczenie żywieniowe i farmakologiczne okazało się nieskuteczne lub istnieje zagrożenie dla zdrowia dróg oddechowych.

R34: Jeśli objawy GERD utrzymują się, należy zdecydowanie rozważyć wykonanie endoskopii, dopóki osoba z CdLS jest jeszcze pod opieką pediatryczną.

R35: Należy omówić z rodziną pacjenta i wspólnie z nią podjąć decyzję o leczeniu przełyku Barretta, równoważąc potencjalny zysk zdrowotny i ryzyko dla osoby z CdLS.

R36: Chirurgiczna korekcja ptozy powinna być rozważona, jeśli widzenie jest znacznie zaburzone lub jeśli osoba podnosi podbródek, próbując widzieć wyraźniej, co wpływa na jej zdolność poruszania się.

R37: Zapalenie brzegów powiek u osób z CdLS powinno być leczone zachowawczo poprzez pielęgnację powiek. Należy podejrzewać niedrożność przewodów nosowo-łzowych (zatkane kanaliki łzowe), jeśli objawy nie ustępują po zastosowaniu zabiegów pielęgnacyjnych powiek.

R38: Wzrok powinien być regularnie sprawdzany u wszystkich osób z CdLS, szczególnie w okresie niemowlęcym i dziecięcym. Problemy z widzeniem powinny być korygowane wcześnie, aby zapobiec rozwojowi zeza, chociaż dzieci mogą mieć trudności z tolerowaniem okularów lub soczewek kontaktowych.

R39: U osób z CdLS słuch powinien być oceniony we wczesnym wieku i powinien być monitorowany przez dłuższy czas. Osoby z ciężkim odbiorczym ubytkiem słuchu powinny być oceniane pod kątem neuropatii słuchowej.

R40: U osób dorosłych z CdLS zalecane są regularne badania okulistyczne oraz badania uszu, nosa i gardła (otolaryngologiczne).

R41: Zapalenie ucha środkowego z gromadzeniem się płynu oraz zapalenie zatok u osób z CdLS powinny być brane pod uwagę i leczone zgodnie z krajowymi wytycznymi dla populacji ogólnej.

R42: Anestezjolog powinien być świadomy potencjalnych trudności z intubacją u osób z CdLS.

R43: Ponieważ sprawność jest często bardzo dobra przy dużych anomaliach kończyn, zaleca się ostrożność w odniesieniu do zabiegów chirurgicznych u osób z CdLS.

R44: W zależności od potrzeb i poziomu akceptacji u osób z CdLS należy rozważyć zastosowanie urządzeń protetycznych.

R45: Rokowanie dotyczące rozwoju i sprawności ruchowej powinno być brane pod uwagę przy rozważaniu leczenia problemów mięśniowo-szkieletowych u osób z CdLS.

R46: Skolioza i różnice w długości nóg wymagają szczególnej uwagi u dorosłych osób z CdLS podczas regularnych badań lekarskich.

R47: Napady padaczkowe u osób z CdLS powinny być leczone zgodnie z ogólnymi schematami postępowania.

R48: Badanie MRI mózgu powinno być rozważane tylko wtedy, gdy u osoby z CdLS występują objawy neurologiczne inne niż mikrocefalia (głowa mniejsza niż normalna).

R49: Problemy ze snem u osób z CdLS mogą mieć poważne konsekwencje, dlatego też należy rozważyć behawioralne metody leczenia zaburzeń snu.

Jakie są poznawcze i behawioralne cechy charakterystyczne zespołu Cornelii de Lange?:

R50: Należy ocenić nadwrażliwość i niedowrażliwość oraz inne trudności w przetwarzaniu sensorycznym, a także wdrożyć strategie wsparcia u osób z CdLS w trakcie całego ich życia.

R51: Zwiększanie umiejętności adaptacyjnych w celu zwiększenia niezależności osoby powinno pozostać w centrum uwagi przez całe życie. Powinno obejmować spersonalizowane, konkretne cele i strategie nauczania.

R52: Osobom z CdLS należy zapewnić dodatkowe wsparcie rozwojowe i edukacyjne, aby mogły osiągnąć swój maksymalny potencjał poznawczy i edukacyjny, biorąc pod uwagę ich indywidualne zaburzenia poznawcze.

R53: Mocne i słabe strony poznawcze osób z CdLS powinny być oceniane w celu opracowania strategii edukacyjnych i interwencyjnych.

R54: Aby zidentyfikować przyczynę zachowań samookaleczających u osób z CdLS, po ocenie medycznej, szczególnie w poszukiwaniu źródeł bólu, należy przeprowadzić ocenę behawioralną, a następnie analizę funkcjonalną.

R55: Leczenie zachowań samookaleczających powinno obejmować zarówno strategie medyczne, jak i behawioralne.

R56: U wszystkich osób z CdLS w przeciągu całego życia należy rozważać kliniczną diagnozę zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD), biorąc pod uwagę nietypowy przebieg choroby.

R57: Oprócz standardowych narzędzi diagnostycznych ASD, należy przeprowadzić szczegółowe obserwacje w celu dokładnego określenia profilu funkcjonowania społecznego u osoby z CdLS.

R58: Interwencje specyficzne dla ASD powinny być rozważane u wszystkich osób z CdLS w połączeniu z metodami uwzględniającymi szerszy profil funkcjonowania społecznego zespołu.

R59: Interwencje ukierunkowane na problematyczne zachowania powtarzalne u osób z CdLS powinny uwzględniać lęk, problemy sensoryczne i wymagania społeczne. Interwencje te powinny również uwzględniać czynniki środowiskowe.

R60: W przypadku zmian w zachowaniu należy brać pod uwagę nietypowy obraz zaburzeń lękowych i zaburzeń nastroju.

R61: Ponieważ lęk jest powszechny u osób z CdLS w okresach zmian środowiskowych/przejść, należy wdrożyć zaplanowany program.

R62: Leczenie zaburzeń lękowych i nastroju u osób z CdLS powinno być rozważane z wykorzystaniem interwencji psychospołecznych (terapii) i farmakoterapii (leków).

R63: Przy ocenie komunikacji należy brać pod uwagę problemy ze wzrokiem i słuchem, zaburzenia mowy, niepełnosprawność intelektualną, trudności w interakcjach społecznych i lęk społeczny. Bardzo przydatne mogą być obserwacje wideo.

R64:Odpowiednie dla rozwoju strategie komunikacyjne (takie jak terapia mowy, wspomaganie komunikacji) powinny być wdrożone w ciągu pierwszych 18 miesięcy życia.

Czy poznawcze i behawioralne cechy charakterystyczne zespołu Cornelii de Lange zmieniają się z wiekiem?:

R65: Osoby z CdLS powinny otrzymać dodatkowe wsparcie w okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości, z zastosowaniem podejścia skoncentrowanego na osobie, aby ograniczyć problemy ze zdrowiem psychicznym i trudne zachowania.

Planowanie opieki dla osób z CdLS:

R66: Osoby z CdLS i ich rodziny potrzebują opieki przez całe życie ze strony pracowników ochrony zdrowia i pomocy społecznej, którzy powinni zdobywać wiedzę na temat CdLS.

R67: Każda osoba z CdLS i jej opiekunowie powinni mieć możliwość korzystania ze spersonalizowanych planów opieki dostosowanych do specyfiki zespołu i opartych na wspólnym podejmowaniu decyzji.

R68: Zmiana opieki powinna być rozpoczęta wcześnie, z odpowiednim przekazaniem historii choroby i wiedzy na temat cech osobowościowych osoby z CdLS. Zaleca się, aby obecni ("dziecięcy") i przyszli ("dorośli") pracownicy służby zdrowia wspólnie oceniali osoby z CdLS w celu ułatwienia przejścia.